Hij werd geboren op 8 mei 1915 te Amsterdam als zoon van Cornelis Verkerk (1884) en Egberdina Trijzina Middelkoop (1894). Zijn vader Cornelis was stoker op de grote vaart en afwezig toen de kleine Wouter ter wereld kwam. Hij bleef enig kind.

Op de avond-ambachtsschool haalde hij het diploma elektricien. In november 1936 startte hij de opleiding bij de Rijkspolitie.

Verkerk werkte in een sfeer vol achterdocht en jaloezie

Vanaf augustus 1941 werd hij agent bij de Rijkspolitie in Rockanje. Met zijn collega, agent Beek, die politiek gezien niet erg betrouwbaar was, kon hij slecht opschieten. 
Zij maakten ruzie over de vraag wie de chef H. de Grijp, die er regelrechte Duitse sympathieën op nahield, bij diens afwezigheid mocht vervangen. Er was sprake van een verziekte werksfeer, vol achterdocht en jaloezie.

Hij had ongetwijfeld goede bedoelingen toen hij in zijn woonplaats Rockanje een verzetsgroep oprichtte. Maar was hij er geschikt voor?
Verkerk was een prater, sommigen noemden hem loslippig en af en toe kon hij het niet laten om te laten doorschemeren dat hij verzetswerk deed.

In verzetskringen was de algemene opvatting dat Verkerk zich inliet met moeilijkheden waartegen hij totaal niet was opgewassen en dat hij alle eigenschappen bezat die hem ver van verzetswerk zouden moeten weg houden. Zo zag hij er geen probleem in om een lijstje te maken met namen van contactmensen, ‘die straks klaar moeten staan, als de invasie en bevrijding komen, om de NSB’ers op te pakken’. Er waren op dat moment inderdaad plannen om een Ordedienst op te richten, maar uitgeschreven lijstjes met namen waren natuurlijk dynamiet onder het illegale werk.

De groepscommandant van de Ordedienst in Brielle, Ir. Pieter van der Wallen kreeg het advies: ‘Praat niet tegen Verkerk. Hij is zo zenuwachtig, hij houdt zijn mond niet. Zo gauw ze hem eventjes vasthouden, vertelt hij alles’. Zoveel explosieve stoffen in één mengsel, dat kon niet goed gaan. En dat ging het dan ook niet.

Zijn loslippigheid had dramatische gevolgen

Op 6 december 1944 ging het mis. Er was een drama met een gedeserteerde SS’er en een NSB’er in de hoofdrol. De laatste heette Spinks. Hij hield de boel in Rockanje nauwlettend in de gaten en briefde alles wat hij hoorde en zag, door aan Inselkommandant Schermuly. Ditmaal wist hij te melden dat ene Van Noort, een SS’er die in Frankrijk had gevochten aan Duitse zijde, was gedeserteerd en onderdak had gevonden vlakbij Rockanje. De Inselkommandant liet Van Noort direct ophalen en kreeg tijdens het vermoedelijk weinig zachtzinnige verhoor van alles te horen over het verzet in Rockanje. Dat kostte zes verzetsmensen het leven; zij werden in de duinen gefusilleerd.

De volgende morgen moest Verkerk helpen hen te begraven. Hij raakte flink over zijn toeren en begon weer over zijn illegale werk. Collega Beek zag zijn kans schoon om van zijn vervelende collega af te komen; hij stapte naar zijn baas, de pro-Duitse De Grijp. De keten van gebeurtenissen die daardoor in gang werd gezet laat zich raden. De Grijp bracht onmiddellijk zijn Duitse vrienden op de hoogte. Tien mensen, onder wie behalve Verkerk zelf, ook Ir. Pieter van der Wallen, werden gearresteerd en via het bureau Haagseveer in Rotterdam getransporteerd naar het Oranjehotel in Scheveningen. Verkerk was ontdaan. ‘Ik heb alles verteld, ik kon niet anders handelen. ‘Wil je alle bekenden de groeten doen, want ik zal de kogel wel krijgen’ zei hij tegen een medegevangene.

Wat gebeurde er op zondag 18 februari 1945?

In de vroege ochtend gingen enkele celdeuren van het Oranjehotel open en tien mannen, onder wie Wouter Verkerk werd toegesnauwd dat ze moesten ‘mitkommen’.

De mannen werden een vrachtwagen ingeduwd, op weg naar Heinenoord. Ter hoogte van de Oud-Heinenoordseweg, werden de tien de vrachtwagen uitgejaagd en geboeid op een rij gezet. Een van hen schreeuwde in doodsnood ‘Moeder’! Geweerschoten maakten een einde aan hun leven.

De terechtstelling was een vergelding voor de liquidatie, een dag eerder, van de NSB-burgemeester Marinus Adrianus Simonis van Nieuw-Beijerland op de plek waar de tien werden terechtgesteld, en waar nu het monument ‘Moeder’ staat.

Wouter Wilhelmus Cornelis Verkerk, 29 jaar oud, werd begraven in een gezamenlijk graf op de Algemene Begraafplaats te Heinenoord en herbegraven op de Nieuwe Oosterbegraafplaats in Amsterdam.

De naam van Wouter Wilhelmus Cornelis Verkerk en zijn nagedachtenis leven voort:

• Monument ‘Moeder’ onder Heinenoord
• De Erelijst van Gevallenen 1940-1945 Hal van de Tweede Kamer
• gedenkplaat in het gemeentehuis van Rockanje (nu Westvoorne)

Bronnen

• Benda-Beckmann , Bas von, Het Oranjehotel – een Duitse gevangenis in Scheveningen (2019)
• Brand, Simon M., Het verzet in de Hoeksche Waard (Strijen 1976)
• Brand, Simon M., Het verzet in de Hoeksche Waard II (Strijen 1995)
• Dekker, Loek e.a., Oorlog in de Hoeksche Waard 1940-1945 (Heinenoord 2015)
• Graaf, H. van der, Rockanje in oorlogstijd 1940-’45 (Den Haag 1969)
• Museum Hoeksche Waard, De tien van ‘Moeder’ (MHW 004-2021)
• Weber, E.P., Gedenkboek van het Oranjehotel (Aspekt 2016)
• https://digitaalmonument.oranjehotel.org/nl/person/1645434596/wouter-wilhelmus-cornelis-verkerk/
• https://oorlogsgravenstichting.nl/personen/159568/wouter-wilhelmus-cornelis-verkerk

laatst bijgewerkt: 6 januari 2025