Skip to main content

Berg – Kleerekoper, Alida van den

Zij werd geboren op 11 maart 1877 in Amsterdam als dochter van Joseph Kleerekoper (1848-1912) en Sara Wessels (1850-1912). Vader Joseph was dagelijks in functie als voorganger van de Derde Synagoge, aan de Nieuwe Amstelkade, in Amsterdam. Een groot deel van zijn leven wijdde hij aan studie en liefdadigheid. Hij trad daarmee in de voetsporen van zijn vader: rabbijn Jesaja Kleerekoper (1810-1880). 

Alida, de tweede in het gezin, groeide op met drie broers en vijf zussen aan de Joden Breestraat 71 in Amsterdam.

Van een bruiloft komt een bruiloft

Haar broer Isaac Aaron Kleerekoper trouwde in 1904 met Rosalina van den Berg, de zus van haar latere echtgenoot. In 1909 zou er nog een dubbel huwelijk gesloten worden. Haar zus Sophia Kleerekoper trouwde met Maurits van den Berg, haar zwager.

Alida Kleerekoper en Jakob van den Berg trouwden op 19 juni 1905 in Oud-Beijerland. het paar ging wonen in het door Jakob aangekochte pand aan de Molendijk nummer 40 in Oud-Beijerland. Daar werd op 5 juli 1906 hun dochter Elizabeth geboren: zij bleef enig kind. Alida was politiek geïnteresseerd; ‘ze was nogal links en stond bekend als zeer rood’, aldus een aantekening in de parenteel van Jacob Josephs Kleerekoper.

Dochter Bets behaalde haar HBS-diploma aan de Rijks HBS in Oud-Beijerland, tegelijk met Jaap Burger (1904-1986), de latere PVDA-politicus en minister en Jakob Kleinkramer uit Strijen. Na haar middelbare school vertrok Bets naar Amsterdam en voltooide daar haar rechtenstudie. 

De bezetter heeft beperkende maatregelen voor Joden in petto

Dochter Bets werd advocate op het advocatenkantoor van Jaap Burger in Dordrecht, maar in 1941 mocht ze als Jodin geen praktijk meer uitoefenen voor niet Joden.

Zij kreeg een baan bij de juridische afdeling van de Joodsche Raad in Amsterdam. Dit werk gaf haar een Sperre, waardoor ze ‘bis auf weiteres’ werd ontzien van deportatie. Bets kreeg een tip dat haar ouders niet veilig meer zouden zijn in Oud-Beijerland en dat betekende het vertrek van Alida en haar man uit Oud-Beijerland, waar ze niet meer zouden terugkeren.

Alida en Jakob werden 17 oktober 1942 per auto gereden naar Amsterdam. Joden mochten immers niet meer vrij met het openbaar reizen. Zij vonden onderdak in het Joodse rusthuis Beth Menoucha/Beth Sjalom aan de Plantage Middenlaan 48. Ze arriveerden ziek en lagen eerst nog vier weken in het ziekenhuis, zo vertelde Bets in een Radio-interview. 

Zij dachten veilig te zijn in Amsterdam, maar het noodlot sloeg toe, ook voor Alida en haar man Jakob van den Berg.

Opgepakt in Amsterdam en gedeporteerd via Westerbork naar Auschwitz.

Alida en Jakob werden in de loop van dag van 25 januari 1943 met de laatste acht bewoners van het rusthuis opgepakt en met ongeveer 250 personen via de Borneokade per trein afgevoerd naar Westerbork. Een paar dagen eerder waren er al circa 200 personen, hoofdzakelijk oude lieden, vertrokken en op 26 januari volgde nog eens een aantal zieken uit de Hollandsche Schouwburg. Op 29 januari vertrok de trein richting Auschwitz met deze, circa 500, oude en zieke mensen.

Het leven van Alida van den Berg – Kleerekoper, 66 jaar oud, eindigde in de gaskamers van Auschwitz, op 1 februari 1943.

Hoe verging het dochter Bets en de broers en zussen van Alida van den Berg – Kleerekoper

  • Dochter Bets van den Berg dook in mei 1943 onder bij Jan Burger (de oom van haar studiegenoot Jaap Burger) in Dordrecht en overleefde de oorlog. Zij overleed op 18 maart 1995 in Rotterdam, 88 jaar oud.
  • Alida’s zussen Aaltje (1890-1942) en Fanny (1880-1943) dreven samen met hun vóór de oorlog overleden zus Jenny (1885-1940), een kruidenierszaak in de Weesperstraat in Amsterdam. De zaak had de naam ‘Comestibles en delicatessenhuis Gezusters Kleerekoper’ en beschikte als een van de eerste kruidenierszaken in Amsterdam over een auto waarmee de bestellingen werden rondgebracht. De zusters Kleerekoper waren zeer vooruitstrevend. 

Toen zus Jenny ziek werd in november 1939 werd de winkel gesloten. Jenny overleed in 1940. Aaltje overleed in Amsterdam in 1942 en Fanny werd vergast in Sobibor op 16 april 1943.

  • Haar broer Isaac Aaron (1878) overleed op 27 maart 1943 in Westerbork en zijn vrouw Rosalina van den Berg werd vergast op 16 april 1943 in Sobibor.

Vergeten is Alida van den Berg – Kleerekoper niet, haar naam en nagedachtenis leven voort op:

  • Het Joods monument aan de Bierkade in Oud-Beijerland
  • Ter herinnering aan Alida van den Berg – Kleerekoper en haar man is er de Van den Bergstraat in Oud-Beijerland
  • De grafsteen op het graf van dochter Elizabeth van den Berg op de Joodse begraafplaats aan het Toepad in Rotterdam herinnert ook aan haar ouders Jakob van den Berg en Alida van den Berg-Kleerekoper
  • Nationaal Holocaust Namenmonument Amsterdam

Bronnen

    laatst bijgewerkt 10 februari 2025

    Meer foto’s

    Link naar monument en thema