Hij werd geboren op 22 november 1898 te Oud-Beijerland, als zoon van Adrianus Martinus  Merkx (1869-1934) en Petronella Schoenmakers (1981-1959). Jos had twee broers en een zus en zijn vader was in 1897 een machinale klompenfabriek begonnen aan de Schulpendijk-Beijerlandsche dijk. De fabriek werd in 1911 verplaatst naar de Nieuwe Kaai-Oostkade en na het overlijden van zijn vader was hij verantwoordelijk voor de fabriek.

Jos Merkx trouwde met Petronella Maria Heshof (1911-1944) en het paar ging wonen aan de Oostkade 19 en stichtte een gezin. In 1936 werd Adrianus Gijsbertus geboren, een jaar later Elisabeth Petronella en in 1939 zag Petronella Maria het levenslicht. Het gezin was meelevend lid van de Rooms Katholieke Kerk in Oud-Beijerland. 
Het echtpaar Merkx had ook nog twee evacués uit Flakkee in huis opgenomen, Antonia Maria (14 jaar) en Jacobus Cornelis Vervloed (10 jaar). Zij woonden op Flakkee maar konden niet meer thuis blijven omdat grote delen van Flakkee, evenals de Hoeksche Waard, onder water gezet waren door de bezetter. Dit om het de oprukkende geallieerden zo moeilijk mogelijk te maken.

Op donderdag 12 oktober 1944 ‘s morgens rond half negen, iedereen was nog thuis, vlogen vliegtuigen van de geallieerden over het dorp en lieten hun bommen vallen. Het huis van Merkx kreeg een voltreffer en werd volledig vernield. Jos Merkx, zijn vrouw, hun kinderen, de beide kinderen Vervloed en de huishoudelijke hulp Adriana van Dam vonden hierbij de dood.

Het ongeloof in het dorp was groot: bevrijders die bommen afwerpen, dat voelde voor veel mensen als een spagaat. Bommen komen toch van de vijand? De ravage in de omgeving was groot, de Ambachtsschool had 320 kapotte ruiten, woningen in de omgeving alsmede de fabriek van Van Overhagen hadden veel schade aan dakbedekkingen en gesneuvelde ruiten. Het Nieuwsblad meldde: ‘Het vermoeden leefde onder het publiek, dat de bom voor een nabijgelegen doel bestemd was.’

Arie Duifhuizen vertelde in 2012 in een interview over het bombardement:

Misschien heeft het bombardement waarbij het complete zin van Merkx, dat aan de Oostkade woonde, om het leven kwam, nog wel het meeste indruk gemaakt op de heer Duifhuizen. “Ik werd om een uur of zes ‘s ochtends wakker van overkomende vliegtuigen. Even later hoorde ik een geweldige klap. Het was een zware vliegtuigbom die insloeg in het huis van Merkx. Bij mijn ouderlijk huis sprongen alle ramen en het hout van de sponningen vloog in het rond.
Een granaatscherf van bijna dertig centimeter boorde zich in de muur boven de voordeur. Ik zag zo wit als een doek en stond te trillen op mijn benen. Later die ochtend werd ik door de moffen opgehaald om de lichamen van de slachtoffers te bergen. Het was gruwelijk: ik vond een handje van een van de kinderen, ik schat van vier of vijf jaar oud. Ik zag een ander die een vrouwenhoofd aan de haren vasthield en dat in een kist legde.” In totaal vonden acht burgers en een Duitser de dood. “Ik was er ‘s middags letterlijk ziek van dat ik lichaamsdelen had moeten oprapen.”

Johannes Merkx, 45 jaar oud werd met zijn vrouw, kinderen en evacués op zaterdag 14 oktober herdacht tijdens de Uitvaartmis in de Rooms Katholieke Kerk en vervolgens begraven op de bij de kerk behorende begraafplaats aan de Karel Doormanstraat 51 te Oud-Beijerland.

bronnen:

• Dekker, Loek e.a. Oorlog in de Hoeksche Waard 1940-1945 (1995)
• Siderius, K., Uit vervlogen dagen. Geschiedenis van dorp en polder Oud-Beijerland, bewerkt door W.P.J. Goossens en I. Schipper (Oud-Beijerland 1967)
• Interview Arie van Duifhuizen, (2012)
• https://wo2-hoekschewaard.nl/10-14-mei-1940/1940-1945-oud-beijerland-in-wo2/

laatst gewijzigd: 28 oktober 2024