Hij werd geboren op 14 november 1915 te Aken (Dld). Nico groeide op bij zijn pleegouders Jan Schalkwijk (1895-1972) en Anna Maria Hermans (1895-1948) en hun kinderen Maria Serina Helena (1915-1944) en Martin Jozef (1917-1987).
Nico werd beroepsmilitair bij de cavalerie en in 1936 kwam hij van Kerkrade over naar Breda. In april 1943 trouwde hij met de 23-jarige Wilhelmina Johanna Plomp uit Westmaas (1920-1991). Inmiddels werkte hij als grenscommies en oefende grenscontroles uit aan de Nederlands-Belgische grens. Naarmate de oorlog vorderde en de Duitse repressie toenam, waren er geheime acties, bijvoorbeeld van piloten, Joden of krijgsgevangenen die stiekem de grens over wilden, weg van de Duitsers. Nico Bout, inmiddels ook actief in het verzet, hielp Joodse mensen die via België en Frankrijk naar Engeland wilden vluchten. Hij trad toe tot de Binnenlandse Strijdkrachten en werd lid van de LO Hoeksche Waard.
Nadat in september 1944, op last van Prins Bernhard de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten (NBS), werd opgedeeld in een strijdend gedeelte (de knokploegen) en een niet-strijdend gedeelte (de Orde Dienst) waren Nico Bout en zijn compagnon Anton Marie de Haas (alias Pieter Goetheer), de aangewezen personen om de knokploegen te trainen in het omgaan met wapens. Dat was niet eenvoudig en moest natuurlijk geheim blijven, de Duitsers en ook burgers mochten hiervan niets merken. De oefeningen werden meestal in afgelegen boerenschuren gehouden. 

Arrestatie

Op 23 maart 1945 werden Nico Bout en Anton de Haas, onder zijn schuilnaam Pieter Goetheer, op de Maasweg onder Mijnsheerenland aangehouden door de Staatspolitie. Hoewel hun papieren in orde waren, werden zij toch gearresteerd! Was er verraad in het spel? Stond hun verrader achter hen en werd deze voor de vorm gearresteerd en kort daarna weer vrijgelaten? Tot nu toe is dit een onopgelost raadsel. Beide mannen werden overgebracht naar de Boerenleenbank aan de Bijl in Oud-Beijerland, gevangengezet en verhoord. Thuis wachtten zijn vrouw Mien en schoonmoeder in spanning en angst af: wat gaat er gebeuren? Komt Nico nog thuis? ‘Geestelijk en emotioneel hebben zij al die tijd in angst en zorg geleefd en zo waren ze ook wel degelijk betrokken bij het verzet’, aldus zoon Niek die zijn vader nooit gekend heeft: hij werd drie maanden na het einde van de oorlog geboren.

Compagniescommandant Simon de Vries gaf de KP opdracht de twee mannen uit de Bank te bevrijden. De Bank bleek zwaar bewaakt te zijn en het was onduidelijk waar de mannen in het gebouw waren ondergebracht. Een bevrijdingspoging was onverantwoord.

De knokploeg Puttershoek zinde nog op een plan om de mannen te bevrijden als ze bij overplaatsing van Oud-Beijerland naar Rotterdam de Barendrechtse Brug zouden passeren. Zover kwam het niet, de twee waren al in het geheim overgebracht naar het Haagse Veer in Rotterdam. Nico Bout werd op 30 maart 1945 ingesloten: ‘einzelhaft en geboeid’, in afwachting van het verdere verloop.

Liquidatie van een politieman

Buiten de gevangenis voltrok zich op die zaterdag 31 maart een drama.

Een Rotterdamse verzetsgroep liquideerde politieman Willem Hendrik Tetenburg, commandant van de Ordepolitie, NSB’er, SS’er en gehaat omdat hij zich overal mee bemoeide en in het bezit was van levensgevaarlijke gegevens. Op die zaterdag 31 werd hij door twee fietsers, behorende tot het verzet, onder vuur genomen. Door twee kogels in zijn hoofd overleed hij ter plekke. Bij het verzet was bekend dat hij hand- en spandiensten verleende aan de Duitsers, maar dat hij lid was van de SS, was waarschijnlijk niet bekend: het verzet verwachtte voor de dood van een Nederlander geen represailles.  Dit was een misrekening, de Duitsers namen de zaak hoog op. De plaatselijke leider van de SS beschouwde Tetenburg als direct medewerker van de Wehrmacht en zijn dood moest gewroken worden met harde maatregelen.

‘Als Sühnemaßnahme für den am 31.3.1945 durch Terroristen erschossenen niederl. Pol. Majoor Tetenburg – Rotterdam -bringe ich im Vorschlag, 20 z. Zt. inhaftierte Angehörige der Widerstandsorganisation am Tatort zu erschießen und bitte um Zustimmung.’

Het bleef tijdens de paasdagen opmerkelijk stil, maar op dinsdag 3 april was het zover. Nikolaus Bout, Pieter Goetheer (Anton de Haas) en achttien mannen, allen in de leeftijd van 18 tot 45 jaar, werden vanuit het Haagse Veer overgebracht naar de Lage Oostzeedijk, tegenover de Hoflaan. Ter plaatse werden ze op een rij gezet en doodgeschoten. De lichamen moesten een dag blijven liggen, dit ter afschrikking voor wie daar in de buurt was. 

De executie bleef niet onopgemerkt in de Hoeksche Waard. Cor de Wilde uit Mijnsheerenland, een goede kennis, ging dezelfde dag nog naar Rotterdam en had de moed om het horloge en de ring van het lichaam van Nico Bout af te nemen en die naar zijn vrouw Mien te brengen. Dat horloge en die ring zijn met een notitieboekje uit 1945 en een paar foto’s de tastbare herinneringen die zoon Niek nog aan zijn vader heeft, vertelde hij in 2015 – 70 jaar na de bevrijding.

Nikolaus Bout werd met zijn compagnon en de andere slachtoffers voorlopig begraven in Rotterdam en op donderdag 17 juli 1945 werd Nicolaus Bout, 30 jaar oud, met militaire eer begraven in Westmaas. De rouwdienst werd gehouden in de Nederlands Hervormde Kerk, geleid door ds. K.J.H. Burgy. De begrafenisstoet, voorafgegaan door de leden van de Binnenlandse Strijdkrachten, begeleidde het stoffelijk overschot naar de Algemene Begraafplaats te Westmaas.

Zijn weduwe, inmiddels moeder van zoon Niek, geboren 29 juli 1945, hertrouwde in 1948 met Martin Jozef Schalkwijk (1917-1987).

Zijn naam en nagedachtenis leven voort: 
* monument Moeder, bij Heinenoord
*  monument De Traan in Westmaas
* de Nikolaus Boutstraat in Westmaas

¹Landelijke Organisatie voor Hulp aan Onderduikers

Bronnen

• Belder, Rook, De oorlog in Westmaas, Herinneringen van (oud-)inwoners, Oranjevereniging Kon. Wilhelmina Westmaas (2015)
• Brand, Simon M., Het verzet in de Hoeksche Waard (Strijen 1976), blz. 144
• Brand, Simon M., Het verzet in de Hoeksche Waard II (Strijen 1995)
• Dekker, Loek e.a., Oorlog in de Hoeksche Waard 1940-1945, (Museum Hoeksche Waard 2015)
• Hartigh, H.A., den, ‘in zoete mijmerij’ (Westmaas,1995)
• Museum 1940-1945, Dordrecht, Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten Gewest 14, 1944-1945 (Dordrecht 2013)
• Oosthoek, Albert, Uit Trouw geboren, Illegaliteit in Oud-Beijerland (Oud-Beijerland 1995), blz. 83   
• Pauw, J.L. van der, Guerilla in Rotterdam. De paramilitaire verzetsgroepen 1940-1945 (Den Haag 1995)
• https://wo2-hoekschewaard.nl/oorlogsverhaal/verslag-groep-zinkweg-lo-wo2                                                                                                                                                  

laatst bijgewerkt: 5 april 2025