Monument voor gevallenen – Moeder (kruis 1946, beeld 1950)
Het Monument Moeder is opgericht ter herinnering aan tien mannen die op 18 februari 1945 ter plaatse zijn gefusilleerd. Dit gebeurde uit wraak voor de liquidatie van een NSB-burgemeester door het verzet.
Hun namen zijn: Albert Jappe Alberts, Machiel Wilhelm Prohn, Pieter van der Wallen, Emanuel Hamburger, Henderik Duvaloois, Wouter Wilhelmus Cornelis Verkerk, Etienne de Bouter, Cornelis Pieter Nonner, Carel August Filipson en Teunis Kooij.
Het monument herinnert ook achttien burgerslachtoffers die tijdens de bezettingsjaren actief waren in het verzet en door oorlogshandelingen zijn omgekomen.
Hun namen zijn:
Ds. Egbert Jan Fokkema uit Goudswaard
Jacob van Breda, Willem van Heesen en Arie Bastiaan Noorlander uit ‘s-Gravendeel
Johannis Martinus van Aken en Jacob van Etten uit Heinenoord
Pieter Jacobus Pot uit Klaaswaal
Catharina Traas-de Jager uit Nieuw-Beijerland
Jan Hendrik van der Heide, Dingenis Sanders en Adriaan Cornelis Swenne uit Strijen
Bastiaan Arie Barendrecht, Johannes Kolf, Nikolaus Bout, Anton Marie de Haas, Joris de Heus, Pieter Wouter Kruijthoff, Arie van Steensel en Arie van der Stel uit Westmaas.
Op 12 mei 1945 werd een klein wit kruis geplaatst door de Binnenlandse Strijdkrachten, afdeling Heinenoord. Het kleine kruis werd op 18 februari 1946 vervangen door een groter wit kruis. In mei 1950 is het huidige bronzen beeld geplaatst dat staat op een hoog vierkant van zwarte natuursteen. Het stelt een jonge man voor die zijn armen gekruist voor zijn borst houdt, terwijl hij de kreet ‘Moeder’ slaakt voordat het dodelijk schot hem treft.
Aan beide zijden van het monument zijn vijf bomen geplaatst, symbool voor de 10 mannen die hier vermoord werden. In de woorden van de beeldhouwer om, ‘de schier eindeloze vlakte, de eenzaamheid der plek, op te heffen’.
Monument Moeder – Heinenoord
Ontwerper: Hubert C.M. van Lith (1906-1977) – beeldhouwer
Ontwerp: Sculptuur
Onthulling: 20 mei 1950 door mr. L.A. Kesper, Commissaris van de Koningin in Zuid-Holland
Plaats: provinciale weg N217, Heinenoord, gemeente Hoeksche Waard
bronnen:
- De tien van ‘Moeder’ – Museum Hoeksche Waard 2020
- https://wo2-hoekschewaard.nl/monumenten/1946-het-monument-moeder-te-heinenoord/
- https://www.4en5mei.nl/oorlogsmonumenten/zoeken/1862/heinenoord-moeder
laatst bijgewerkt: 10 oktober 2024