Hij werd geboren op 22 januari 1919 te Klaaswaal als zoon van Jan Marinus Besteman (1887) en Klazina Barendregt (1890). Dirk was de jongste in het gezin en groeide op met zijn broers Izak (1915) en Leendert (1916) aan de Molendijk nummer A 211 in Goudswaard. Vader Jan was slager eerst in Klaaswaal en daarna in Goudswaard.

Dirk werd smidsknecht en bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog werkte hij bij het windmolenbedrijf van Bas Bosman te Piershil. Als metaalbewerker hield hij zich bezig met de vervaardiging van metalen molens, waarmee op revolutionaire wijze de waterhuishouding in de polders kon worden geregeld. 

Arbeitseinsatz

In het voorjaar van 1942 kwamen de Duitsers het bedrijf van Bosman binnen om personeel voor de arbeid in Duitsland te ronselen. Het personeel moest zich verzamelen en de kaartenbak met gegevens werd opgeëist. Het ging de Duitsers om de mannen die in beste conditie waren en oud genoeg waren om te werken. Vier jongens werden geselecteerd: Dirk Besteman, Jo Trouw, Gijs Goudswaard en Jan Snijders (de jongste van de vier). 

Op 11 juni 1942 vertrokken Dirk, Jo, Gijs en Jan naar Duitsland. Ze werden tewerkgesteld bij het bedrijf Bochumer Verein te Bochum. Dit bedrijf, dat zich oorspronkelijk bezighield met het bevestigen en stellen van metalen wielen, maakte vanaf het begin van de oorlog al gebruik van dwangarbeiders. Er werd gewerkt met 7500 arbeiders, die waren ondergebracht in vier Lager in Bochum. Later werd er ook oorlogsmaterieel gemaakt, zoals kanonslopen. 

Drie verdwenen zoons

Vader en moeder Besteman kregen het zwaar te verduren. Izak werd opgepakt bij een razzia op 10 november 1944, sprong uit een rijdende trein die hem naar Groningen zou brengen en ontkwam zo aan de tewerkstelling in Duitsland. Hij keerde lopend terug naar Schiedam, dook onder en overleefde de oorlog.

Met Leen liep het niet goed af. Hij werd ook opgepakt en moest bomen kappen in de provincie Utrecht. Hij liep een longontsteking op en overleed in het ziekenhuis in Schiedam.

Wat was er met Dirk gebeurd?

Op 12 april 1944 werd Dirk overgeplaatst naar een andere fabriek voor Radsatzwerk, gevestigd in Glowno te Polen. In oktober 1944 werd het personeel van dit bedrijf grotendeels geëvacueerd in verband met het oprukken van het Rode Leger. Er bleven vijftien werknemers achter, drie van hen waren Nederlanders. Onder hen was ook Dirk Besteman. Deze achtergebleven arbeiders werden beschouwd als krijgsgevangenen toen Glowno op 17 januari 1945 door de Russen werd ingenomen. Werd Dirk als krijgsgevangene meegenomen naar Rusland? Was hij in Polen achtergebleven? Was hij overleden? 

Zijn familie bleef lang in onzekerheid en onwetendheid achter. 

Enkele jaren na de oorlog kregen de ouders een bericht van het Rode Kruis dat hun zoon Dirk in Rusland was overleden. Het bericht was niet juist: de voornamen klopten niet: het bericht bleek te gaan over een Frits Besteman uit Haarlem. De ouders en broer Izak hebben nooit geweten wat er van Dirk geworden was: ze hoopten tot hun dood op zijn terugkeer.

Nader onderzoek in aanloop naar de onthulling van het monument voor burgerslachtoffers uit de gemeente Korendijk in de periode 2009-2011 heeft aan het licht gebracht dat Dirk Besteman tot juli 1948 in een gevangenenkamp in Charkov in Oekraïne zou hebben gezeten. Hij zou voor het laatst gesignaleerd zijn door een Duitse krijgsgevangene in 1950, eveneens in Oekraïne, in een kamp in Kiev. Daarna is niets meer van of over hem vernomen.

De naam van Dirk Besteman en zijn nagedachtenis leven voort op:

• Monument herdenking burgerslachtoffers Korendijk in Piershil

Bronnen

Dit levensverhaal en bijbehorende afbeeldingen is een weergave van een eerder verschenen artikel op https://wo2-hoekschewaard.nl/goudswaard/leendert-en-dirk-besteman-%e2%80%a0/

laatst bijgewerkt: 24 februari 2025