Hij werd geboren op 22 maart 1934 te Strijen, als zoon van Jan Bijl (1898) en Teuna Kruijthof (1899-1947). Zijn ouders trouwden op 16 november 1922 te Strijen en betrokken een huis aan de Oud Bonaventurasedijk. Hij groeide de eerste jaren op met zijn broertje Johannes, die op jonge leeftijd in 1939 overleed.
Nadat Noord-Brabant in het najaar van 1944 was bevrijd, werd de Hoeksche Waard, evenals in de meidagen van 1940, weer regelmatig onder vuur genomen. Over en weer vonden beschietingen plaats. Zo ook op 9 december 1944 in Strijen. Dit keer was een Duitse geschut aan de Oud Bonaventurasedijk het doelwit. Het geschut werd onder vuur genomen vanuit het bevrijde Brabant en hierbij vielen vier dodelijke slachtoffers. Jan Bijl was een van de slachtoffers. Hij had ernstige verwondingen aan zijn hoofd en eerste hulp van dokter Van Waasbergen mocht niet meer baten.
Zijn overbuurman Ewoud de Geus, diens zoontje Simon en zijn oom Teunis Kruijthof, de halfbroer van zijn moeder, waren de andere slachtoffers.

Ooggetuige

Piet de Heus, wonend aan de Oud Bonaventurasedijk, had de gebeurtenissen die diepe indruk op hem maakten, opgeschreven. Uit zijn memoires de volgende passages:

“Op een zaterdagmiddag was het weer raak. Die laatste maand was het regelmatig prijsschieten op dieren en mensen. Die bewuste middag was het wel heel erg; ik was beneden in de kelder van ons huis, toen ik naar buiten keek -er hadden natuurlijk ver weg schoten geklonken- toen ik gelijk een helblauwe steekvlam zag. Ik lag gelijk plat maar toen was het voor mij weer rustig. Nu was er voor ons, in de polder, een camouflagestelling gebouwd en dat was kennelijk het doel van de beschieting, zo’n vijfhonderd meter bij ons vandaan. Ik ben de dijk uitgelopen, naar achter toe en daar kwam een jongeman aangerend. Henk, die volkomen in paniek was en alles bij elkaar schreeuwde: Piet ga gauw kijken, Teun, Ewoud, Simon zijn allemaal dood.
Teun lag dood te bloeden. Ik er als het weerlicht naar toe. Ewoud was net weggebracht naar zijn huis aan de overkant van de dijk. Ik heb toen Teun geholpen en Jan Bijl. Teun Kruijthof hebben we boven gelegd in een slaapkamertje en Jan Bijl ook aan de andere kant van de dijk. Het huis waar de slachtoffers vielen, was een dijkhuis, d.w.z. zo’n huis heeft een bovendeel dat als woonruimte dienst doet en een onderdeel -tegen of in de dijk- dat als kelder en bergplaats fungeert.
In het kelderdeel van dit huis -aan de westzijde van de dijk gelegen- of beter gezegd er vlak voor sloeg een granaat in. Deze granaat was in Brabant -dus in het zuiden- afgeschoten en wellicht gingen de mensen in de kelder ervan uit dat zij beschutting genoten van het dijklichaam. Dat was in elk geval een verkeerde veronderstelling: zij stonden in de deuropening en hadden geen bescherming, die de aanwezige vrouwen wel hadden. Zij zaten verscholen achter de strobalen in de kelder. Die inslaande granaat gaf een schervenregen waardoor de uitwerking zo fataal was op de mensen die in de deuropening stonden. Voor de vrouwen en kinderen achter in de kelder moet het verschrikkelijk zijn geweest om de uitwerking van die granaatinslag te zien.
Jan Bijl was aan de overkant in zijn eigen huis gebracht. Jan lag in de kamer op de grond met een kussen in zijn nek. Hij had een scherf achter in zijn hoofd gekregen en die had een groot rond gat in zijn hoofd gedraaid en het gat was helemaal dichtgebrand.  Eerste hulp kwam voor hem te laat.” 

Jan Bijl, 10 jaar oud, stierf thuis aan zijn verwondingen. Hij werd begraven op de Algemene Begraafplaats te Strijen. Zijn naam is vermeld op het monument slachtoffers 1940-1945, nabij de Hervormde Kerk te Strijen.

Bronnen:

• Dekker, Loek, e.a., Oorlog in de Hoeksche Waard 1940-1945 (2015)
• Strijen in oorlogstijd, Strijen in Historische perspectief 8 (Strijen 1995)

laatst bijgewerkt: 3 oktober 2024