Zij werd geboren op 22 januari 1862 te Middelharnis als dochter van Izak Benjamin van Leeuwen (1824-1905) en Rozetta Vroman (1826-1904). Zij groeide op met haar zussen Antje (1853-1918) en Sara (1856-1935) en broer Benjamin (1867-1888). Haar zusje Cornelia werd slechts twee jaar oud.

Jetje woonde met haar zus Sara aan de Oostdijk 213 (later bekend onder huisnummer 52). Zij voorzag in haar onderhoud als koopvrouw en bezocht met een zak met kleding, garen en band etc. haar veelal vaste klanten in Oud-Beijerland en omgeving. Nadat haar zus Sara in 1938 overleed, verhuisde Jetje naar Mozes van Tijn en zijn zussen aan de Kerkstraat 38.

Oorlog en beperkende maatregelen voor Joden

Het rustige leven werd vanaf 10 mei 1940 wreed verstoord. Er kwamen allerlei regels en verboden en met name de Joden moesten het ontgelden. Vanaf 1942 begonnen de Duitsers met het deporteren van Joden, zogenaamd naar werkkampen.

Mozes en zijn zussen zullen gedacht hebben: zijn we daarvoor niet te oud – ze zullen ons toch wel met rust laten? Maar de nazi’s waren niets ontziend en waren uit op uitroeiing van het Joodse volk, ook in Oud-Beijerland.

Jetje van Leeuwen en Mozes en Rijntje van Tijn zijn, zeer waarschijnlijk via Amsterdam, op 30 oktober 1942 in Westerbork aangekomen. Lang werd gedacht dat zij via Loods 24 Rotterdam naar Westerbork werden getransporteerd. Maar uit reconstructie blijkt dat er eind oktober geen transport was van Rotterdam naar Westerbork. 

De website van Oorlogslevens.nl gaat ervan uit dat zij via Amsterdam met honderden anderen naar Westerbork werden getransporteerd. Uit de registratiekaart van de Joodse Raad kan worden vastgesteld dat Jetje van Leeuwen op 30 oktober 1942 is geregistreerd in Westerbork.

Of Jetje van Leeuwen vervolgens ook tegelijk met Mozes en Rijntje van Tijn naar Auschwitz is getransporteerd is niet geheel duidelijk. Op haar registratiekaart staat de opmerking: ‘niet meer in Westerbork’. Dat zou erop kunnen duiden dat zij tijdens het transport naar of bij aankomst in Auschwitz is overleden. Op een lijst, gedateerd 27 mei 1959, staat achter haar naam: ‘Auschwitz’ (officieel geen datum bekend). 

Jetje van Leeuwen werd 80 jaar oud.

De naam van Jetje van Leeuwen en haar nagedachtenis leven voort op:

• Het Joods monument aan de Bierkade in Oud-Beijerland
• Ter herinnering aan Jetje van Leeuwen is er het Van Leeuwenerf in Oud-Beijerland.
• Het Nationaal Holocaust Namenmonument – Amsterdam

Bronnen

• Bennekom, Trix van, Halte Hausdorff (Rotterdam 2024)
• Berg, Alie van den, Het Joods verleden van Oud-Beijerland, Historische Vereniging Oud-Beijerland (2008)
• Dekker, Loek e.a., Oorlog in de Hoeksche Waard 1940-1945 (Heinenoord 2015)
• https://www.hvobl.nl/ Historische Vereniging Oud-Beijerland
• https://www.oorlogsbronnen.nl/tijdlijn/2881f49e-8c25-44d4-9412-353bb7663ade
• https://www.joodsmonument.nl/nl/page/129061/jetje-van-leeuwen

Laatst bijgewerkt 20 maart 2025