Hij werd geboren op 10 maart 1922 te Goudswaard als zoon van Korstiaan Roos (1882-1942) en Antje Cornelia van der Jagt (1888-1966). Bas woonde met zijn ouders, broers en zus op nummer A96 aan de Dorpsstraat in Goudswaard.

Vier broers naar Duitsland

Al voor de bezetting van Nederland in mei 1940 werden arbeidskrachten uit Nederland voor werk in Duitsland opgeroepen. Wie weigerde kreeg vaak geen financiële steun meer en duizenden Nederlandse arbeiders vertrokken zodoende om economische redenen naar Duitsland. In het gezin Roos ging broer Dirk als eerste naar Duitsland, gelokt door de aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden. 

Dirk, geboren in 1909, was op dat moment al weduwnaar. In Duitsland is hij met een Duitse vrouw opnieuw in het huwelijk getreden. Andere zoons uit het gezin hoefden vanwege hun jonge leeftijd geen gehoor te geven aan die eerste oproepen die, ondanks de financiële consequenties, nog een vrijwillig karakter hadden.

Bas was als landarbeider in dienst bij Freek Ampt, een boer te Goudswaard. Toen na de bezetting de inspanningen van de Duitsers om Nederlandse arbeidskrachten te werven steeds dwingender werden, werd ook Bas opgeroepen voor werk in Duitsland. 

Ook zijn broers Leen (geboren op 31 oktober 1920) en Kors (geboren op 4 oktober 1923) werden gedwongen naar Duitsland te vertrekken, maar niet op hetzelfde moment.

Bas is eerst tewerkgesteld als knecht bij een boer in de omgeving van Düsseldorf, gelegen in het noorden van de Pruisische provincie Rheinpreußen. Ook zijn broers Leen en Kors waren in die omgeving aan het werk, zo af en toe konden ze elkaar zelfs bezoeken. Uit briefwisselingen kon het thuisfront te Goudswaard opmaken dat Bas op een goed adres was terechtgekomen. De ervaringen die Bas beschreef werden ook gedeeld met de familie Andeweg in de Dorpsstraat, van wie zoon Lau eveneens in Duitsland tewerk was gesteld. “Nog iets gehoord?”, zo informeerden de families gretig en geregeld bij elkaar. 

Bas beschreef zijn werkzaamheden op het boerenbedrijf en liet weten goed te eten te krijgen. Hij had zelfs de beschikking over een eigen kamer. Ook ontving hij op het adres Hardt Düsseldorf Postfach 8 keurig alle post en pakketjes die hem vanuit Nederland waren toegezonden.

Later werden die contacten bemoeilijkt doordat Bas werd overgeplaatst naar Mülheim an der Ruhr. Deze stad, gelegen in het westelijk Ruhrgebiet van Nordrhein-Westfalen, werd vanwege de aanwezigheid van oorlogsindustrie vanaf 1943 tot het einde van de oorlog regelmatig gebombardeerd door de geallieerden. 

Het waren echter niet de bombardementen die een einde maakten aan het leven van Bas Roos. Volgens een bericht van het Rode Kruis dat bij de familie werd bezorgd kwam Bas op 21 januari 1945 in Mülheim an der Ruhr om het leven als gevolg van een longontsteking, slechts 22 jaar oud.

De familie Roos woonde toen niet meer in Goudswaard. Op 30 juni 1944 is Antje Roos-van der Jagt met haar twee jongste zonen Koos (Jacobus) en Jan vanuit Goudswaard geëvacueerd en ondergebracht in Oirschot. Kort daarop kwam de familie in Limburg terecht. Vader Korstiaan Roos leefde toen al enkele jaren niet meer, hij is op 19 april 1942 te Goudswaard overleden. Na de oorlog is het gezin teruggekeerd naar Goudswaard en heeft het de woning in de Dorpsstraat opnieuw betrokken.

Bastiaan Roos is na de oorlog herbegraven op het ereveld Düsseldorf, op het Stoffeler Friedhof, Bittweg, Düsseldorf-Oberbilk, Veld C, Rij 6, Graf 32. Dit ereveld is de centrale begraaf- en gedenkplaats voor Nederlanders die omkwamen in de deelstaat Nordrhein-Westfalen. Het ereveld telt 1230 graven en werd ingewijd op 12 juli 1956. Degenen die hier hun laatste rustplaats kregen, overleden voornamelijk tijdens de Arbeitseinsatz, meestal ten gevolge van ziekte of als slachtoffer van bombardementen. 

De naam van Bastiaan Roos en zijn nagedachtenis leven voort op:

• Monument herdenking burgerslachtoffers Korendijk in Piershil

Bronnen:

• Dit levensverhaal en bijbehorende afbeeldingen is een weergave van een eerder verschenen artikel op https://wo2-hoekschewaard.nl/goudswaard/bastiaan-roos-%e2%80%a0-21-januari-1945/
• https://oorlogsgravenstichting.nl/personen/129263/bastiaan-roos

Laatst bewerkt 3 februari 2025