Hij werd geboren op 27 april 1919 te Haamstede als zoon van Marinus Vaane (1891-1976) en Dana Viergever (1894-1992). Jan groeide op in een gezin met vier broers en een zus.

Jan leerde Maria van de Linde kennen en op 8 augustus 1941 trouwden zij in Elkerzee. Het jonge paar ging wonen in Scharendijke.

Zijn laatst bekende beroep was losarbeider bij het Nationalsozialistische Kraftfahrkorps (NSKK). Oorspronkelijk een paramilitair onderdeel van de NSDAP en tijdens de bezetting een hulporganisatie en bevoorradingseenheid voor de Duitse oorlogsvoering. Vele duizenden vrijwilligers, waaronder NSB’ers, werkten bij het NSKK en naarmate de tijd vorderde, werden ook dwangarbeiders en krijgsgevangenen ingezet. 

Scheepsramp met de veerboten ‘Minister C. Lely’ en ‘Willemstad’ 13 november 1943

Op zaterdag 13 november 1943 rond 16.00 uur was Jan in de Rijkshaven van Numansdorp opgestapt op de veerboot SS-Minister C. Lely, die hem naar Zeeland zou brengen. De veerboot naar Willemstad, de SS-Willemstad vertrok als eerste uit de haven en de SS-Minister C. Lely volgde op weg naar Zijpe, toen het noodlot toesloeg. De twee veerboten waren net vertrokken toen het RAF Squadron 198, bestaande uit 12 Hawker Typhoon jachtbommenwerpers, van de Royal Air Force basis in Manston, Kent, Engeland, een aantal schepen waaronder beide veerboten meerdere keren onder vuur nam. 

Zijn laatste bekende beroep: chauffeur-hulpagent bij het Nationalsozialistische Kraftfahrkorps (NSKK). Oorspronkelijk een paramilitair onderdeel van de NSDAP en tijdens de bezetting werd het NSKK een hulporganisatie en bevoorrandingseenheid voor de Duitse oorlogsvoering.

Vele duizenden vrijwilligers, waaronder NSB’ers, werkten bij het NSKK en naarmate de tijd vorderde, werden ook dwangarbeiders en krijgsgevangenen ingezet. Binnen de familie was wel bekend dat hij er Duitse sympathieën op nahield.

Jan Vaane werd geraakt en overleed aan een schotwond in zijn borst.

Hij werd 24 jaar.

Jan Vaane werd begraven op de Algemene Begraafplaats aan de Boutlaan in Scharendijke.

De naam van Jan Vaane is vermeld op:

• Plaquette Slachtoffers ramp met de veerboten S.S. Lely en S.S. Willemstad
• Oorlogsmonument, zuid-zijgevel van de Nieuwe Kerk, Kerkplein, Zierikzee, op de rechter plaquette wordt zijn naam vermeld.

Bronnen

• Nispen, Const. van, Willemstad in de Oorlogsjaren 1940-1945
• Nootenboom, Henk, Luchtoorlog Hoeksche Waard 1940-1945, (Strijen 2015)

We voegen hierbij toe het Persbericht van de gemeente Hoeksche Waard d.d. 10 april 2025:

Monument slachtoffers veerboten Numansdorp krijgt informatiebord

Op 13 november 1943 werden de RTM-veerboten ‘Lely’ en ‘Willemstad’ beschoten door jachtvliegtuigen van de Britse Royal Airforce. Hierbij vielen 13 dodelijke slachtoffers, waaronder 1 Hoeksche Waarder. Aan de Veerweg in Numansdorp staat sinds 2015 een monument ter nagedachtenis aan de slachtoffers. Uit recent onderzoek is gebleken dat 2 personen die op het monument verzameld staan, samenwerkten met de Duitsers. De gemeente wil daarom bij het monument een bord met aanvullende informatie over de aanval en de slachtoffers plaatsen.

De 2 collaborateurs waren lid van het N.S.K.K. (Nationalsozialistisches Kraftfahrkorps), een nationaalsocialistische organisatie. Bovendien diende 1 van hen in het Duitse leger. De Tweede Wereldoorlog is inmiddels 80 jaar geleden, maar het feit dat Nederlanders samenwerkten met de Duitsers ligt vaak nog gevoelig. Wethouder Den Tuinder – Van Meteren (Erfgoed en Monumenten):

“Hoewel collaboratie met de bezetter een ongemakkelijk onderwerp is, is het wèl onderdeel van onze geschiedenis. Een deel van de Nederlandse bevolking koos ervoor om de bezetter van dienst te zijn, om uiteenlopende redenen. De plaquette herinnert ons aan de slachtoffers van de beschieting, waaronder -nu blijkt- ook 2 collaborateurs. Daarom kiezen we ervoor om een extra informatiebord te plaatsen bij het monument en niet om hun namen van de plaquette te verwijderen, om zo ook dit stukje geschiedenis inzichtelijk te maken.”

De gemeente Hoeksche Waard zal het bord met de nadere informatie op 13 november 2025, 82 jaar na de beschieting, toevoegen aan de plaquette. (einde persbericht).

laatst bijgewerkt: 10 april 2025