Visser, Pieter Jan
Hij werd geboren op 25 juli 1922 te ‘s-Gravendeel als zoon van Gijsbert Visser (1883-1981) en Krijntje Jacoba in ‘t Veld (1888-1932). Pieter Jan groeide op met zijn oudere broers Henk (1912), Arie (1915) en Melis (1918) in het huis aan de Smidsweg 7a in ‘s-Gravendeel. Tegenover hem woonden zijn leeftijdgenoten Arie Noorlander en Tinus Voorwinden.
Nadat zijn moeder in 1932 was overleden hertrouwde zijn vader met Reijerina Martina de Jager (1894-1981).
Student en loyaliteit
Pieter Jan volgde de HBS in Dordrecht en begon na zijn eindexamen aan een studie medicijnen aan de Universiteit van Utrecht.
In 1943 nam de Duitse bezetter maatregelen tegen de bijna 15.000 studenten in Nederland. Zij moesten beloven dat ze zich zouden ‘onthouden van iedere tegen het Duitse Rijk […] gerichte handeling’. Deze loyaliteitsverklaring werd op 13 maart 1943 ingevoerd en de studenten hadden tot 10 april de tijd om de verklaring te ondertekenen. Wie niet tekende, mocht geen college meer volgen en kon mogelijk opgepakt worden.
Pieter Jan weigerde om deze loyaliteitsverklaring te ondertekenen en werd bij een razzia in Utrecht opgepakt. Hij werd naar Flensburg vervoerd en ging vanaf 13 mei 1943 aan het werk als ziekenverpleger.
Einde van de oorlog en terugkeer naar ‘s-Gravendeel
Hitler’s Tausend Jähriges Reich eindigde weliswaar op 8 mei 1945 met de algehele capitulatie maar er kwam pas echt een einde aan het Derde Rijk met het opheffen van de Flensburger Regierung op 23 mei 1945. In zijn politieke testament had Hitler persoonlijk admiraal Dönitz tot zijn opvolger benoemd. Met een aantal Nazi-kopstukken bleef het Derde Rijk op de 14 vierkante kilometer van de stad Flensburg in stand. De plaatselijke marine academie steunde Dönitz en bleef de Anglo-Amerikanen tegen de Russen uit spelen. De Britten negeerden aanvankelijk de zelfverklaarde regering, maar grepen uiteindelijk in en maakten op 23 mei 1945 een einde aan deze schijnvertoning.
Pieter Jan Visser, die een ziekte onder de ledematen had opgelopen in het Duitse ziekenhuis, kon op 30 mei 1945 eindelijk Flensburg verlaten op weg terug naar zijn ouderlijk huis in ‘s-Gravendeel. Het werd een lange en omslachtige reis voordat hij zijn geboortedorp bereikte.
Thuis werd de huisarts, dokter Van der Bijl, geconsulteerd, deze herkende de symptomen niet en liet Pieter Jan opnemen in het ziekenhuis in Dordrecht.
Pieter Jan Visser overleed in het ziekenhuis op 7 juli 1945, 22 jaar oud, hij werd begraven op de Oude begraafplaats aan de Kerkstraat in ‘s-Gravendeel en bijgezet in het graf van zijn moeder. De naam van Pieter Jan Visser en zijn nagedachtenis leven voort op het virtueel monument.
Bronnen
laatst bijgewerkt: 5 maart 2025