Zij werd geboren op 02 januari 1910 te ‘s-Gravendeel als dochter van Cornelis van Soest (1879-1966) en Annigje Huisman (1881-1966). Lijsje groeide op met haar broers Jan (1904-1983) en Cornelis (1906-1978) aan de Schenkeldijk, een buurtschap onder ‘s-Gravendeel. Haar vader was gemeenteraadslid, lid van het armbestuur en diverse commissies in ‘s-Gravendeel.

Lijsje trouwde op 6 oktober 1937 in ‘s-Gravendeel met de KNIL-militair Hendrik de Winter uit Strijen. Het jonge echtpaar vertrok 4 dagen na hun huwelijk naar Malang op Java. Daar werden hun twee zoons Jacobus Cornelis, 07 oktober 1938 en Cornelis Hendrik (1940) geboren. Haar man was intussen opgeklommen tot adjudant-onderofficier bij de infanterie, 4e batterij. In de nacht van 10 op 11 januari 1942 vielen Japanse soldaten Nederlands-Indië binnen. Japan stond aan de kant van de Duitsers, maar het KNIL-leger was niet sterk genoeg voor het Japanse leger. Op 8 maart 1942 capituleerde Nederlands-Indië. Het gezin de Winter werd geïnterneerd in het kamp Tantoei op Ambon. Lijsje kwam met haar twee kinderen Jaco en Kees in het vrouwenkamp, haar man in het naastgelegen mannenkamp, dat door prikkeldraad was afgescheiden. Contacten over en weer waren ten strengste verboden.

Lijsje wordt ziek, dysenterie en haar gezondheidstoestand gaat snel achteruit. Haar man vraagt verlof om haar te bezoeken, maar dat wordt geweigerd. Lijsje sterft op 12 oktober 1942 en wordt begraven op Amboina op Ambon (haar graf is later geruimd).
Haar man wordt twee weken later gerepatrieerd naar het Chinese eiland Hainan, waar hij op 3 juni 1945 door uitputting en ziekte is overleden.

Jaco en Kees blijven achter in het vrouwenkamp. Zij krijgen een pleegmoeder toegewezen, de vrouw van een politieman, die ontzettend goed voor hen heeft gezorgd. Beide jongens worden in februari/maart 1946 gerepatrieerd naar Nederland, met een door de Nederlandse regering beschikbaar gesteld troepentransportschip voor repatrianten. Hun pleegmoeder brengt de jongens naar hun grootouders, Cornelis van Soest (1879-1966) en Annigje Huisman (1881-1966), aan de Schenkeldijk onder ‘s-Gravendeel. Toen oma Van Soest ziek werd zijn beide jongens opgevangen door hun oom en tante, Cornelis van Soest (1906-1978) en Aagje van Dongen (1920-2006), een kinderloos echtpaar aan de Schenkeldijk nr. 45A.

De naam van Lijsje de Winter- van Soest blijft in herinnering verbonden aan ‘s-Gravendeel, op de plaquette burgerslachtoffers in ‘s-Gravendeel en Buiten Erevelden, Indonesië, Gedenkboek: 41.

bronnen:

• Interview zoon C.H. de Winter, door Will van Velsen

laatst bijgewerkt: 14 september 2024